Małe Laboratorium Przyrodnicze –
doświadczenia przyrodnicze oraz ochrona środowiska dla dzieci

Prowadzący:
Andrzej Fiertak – doktor nauk biologicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego
Katarzyna Juras – absolwentka biologii, specjalność: ochrona przyrody  Uniwersytetu Jagiellońskiego
Czas trwania: 1-2h.
Grupy wiekowe: młodsza 5-7 lat oraz starsza 8-10 lat
Organizacja zajęć: w przedszkolach i szkołach
Stałe zajęcia w Klubie Sztamka w Krakowie (www.sztamka.pl)
Informacji udziela koordynator: Izabela Jaskuła

„Małe Laboratorium Przyrodnicze” to cykl zajęć ściśle związanych ze światem natury i nauki, prowadzonych w formie warsztatów z czynnym udziałem dzieci. Poruszana tematyka pozwala poznawać rzeczy nowe, nie w sposób teoretyczny, lecz przez bezpośredni kontakt i doświadczenie. Celem zajęć jest nauka poprzez zabawę, wspieranie rozwoju oraz budowanie świadomości ekologicznej młodego człowieka. Zrozumienie natury może zapoczątkować przygodę i rozbudzić przyrodnicze pasje, które przyniosą efekty w szkole. Być może staną się one bodźcem do bliższego poznania tej dziedziny nauki w przyszłości.

Program całego cyklu warsztatów rozpoczyna Mikroświat, czyli komórki i mikroorganizmy. Uczestnicy poznają sprzęt laboratoryjny (mikroskopy, pipety, zlewki itp.), samodzielnie przygotują i zbadają preparaty (np. z nabłonka jamy ustnej). Zainteresowanie wzbudzi ciekły azot i to, do czego może służyć w badanich komórek. W części drugiej dzieci poznają bliżej otaczającą je przyrodę. Nauczą się rozpoznawać drzewa po liściach, ptaki po usłyszanych odgłosach, a pracując z mikroskopem ujrzą zwierzęta wodne niewidzialne „gołym okiem”. Część trzecia porusza temat ochrony środowiska ze szczegółową prezentacją działania oczyszczalni ścieków (budowa minioczyszczalni) oraz tego, co można stworzyć ze śmieci (wykonywanie papieru z makulatury). Młodzi przyrodnicy zbadają także, jakie szkody mogą wyrządzić naturze kwaśne deszcze i zasolenie gleby.

TEMATYKA ZAJĘĆ

Część I.
Mały, wielki świat komórek

Mały naukowiec, czyli pokaz sprzętu niezbędnego w pracy i próby jego wykorzystania przez uczestników (lupy, pipety automatyczne, wirówka itp.).
Świat w powiększeniu, czyli obserwacja już przygotowanych preparatów z różnych tkanek.
Zobacz swoje komórki, czyli przygotowanie preparatów z nabłonka jamy ustnej.
Parafinowy świat, jak przygotować preparaty do obserwacji pod mikroskopem.
W świecie niskich temperatur, ciekły azot i jego zastosowanie.
Spójrz w oczy muszce, czyli prezentacja mutantów Drosophila melanogaster.

Część II.
Przyroda wokół nas

Lecą liście z drzew – warsztaty z rozpoznawania gatunków drzew, które nas otaczają (dopasowywanie 3 elementów do siebie: pokroju drzewa, kory i liści).
W świecie roślin zielnych – oznaczanie roślin łąkowych za pomocą klucza oraz poznawanie techniki suszenia kwiatów.
W świecie mikroorganizmów. Przygotowywanie i oglądanie preparatów grzybów, glonów i bakterii.
Zwierzęta wodne – bezkręgowce pod lupą. Oznaczanie kilku gatunków organizmów wodnych.
Ptaki i ich zwyczaje. Identyfikacja gatunków ptaków po ich głosach.

Część III.
Jak badać i chronić środowisko naturalne?

Co to są kwaśne deszcze? Badanie kwasowości wody różnego pochodzenia (woda opadowa, woda z rzeki, woda z kranu, woda z sokiem cytrynowym).
Jak powstają ścieki i jak działa prawdziwa oczyszczalnia ścieków, czyli konstruowanie oczyszczalni i usuwanie zanieczyszczeń wody.
Na zakupach, czyli  poznawanie „ekoznaków” na produktach i ozdabianie lnianej torby na zakupy.
Powtórne użytkowanie odpadów „re-use”, czyli artystyczne pomysły na wykorzystanie śmieci – formowanie przestrzenne figur zwierząt.
Co ze zużytym papierem, szkłem i plastikiem? Jak działa prawdziwa sortownia odpadów. Konkurs z nagrodami na najlepiej posegregowane śmieci.
Recykling papieru, czyli wykonywanie własnej kartki papieru z makulatury.
Wpływ zasolenia gleby i wody na rośliny? Szkody wyrządzane przez zimowe posypywanie dróg solą. Doświadczenia na roślinach z roztworami soli kuchennej.